करिअरनामा ऑनलाईन । हवामानाशी संबंधित अनेक बातम्या (How to Become Meteorologist) आपण दररोज वाचत असतो.. ऐकत असतो… तापमान काय असेल, पाऊस कधी पडेल आणि मान्सून कुठे आणि कधी पोहोचेल याबाबत हवामान खातं वेळीवेळी माहिती देत असतं. वास्तविक ही सर्व माहिती आपल्याला हवामान तज्ज्ञांकडून मिळत असते. आज आपण या लेखाच्या माध्यमातून हवामान खात्यातील करिअर संधी विषयी जाणून घेणार आहोत.

कोण असतात हवामानशास्त्रज्ञ? (How to Become Meteorologist)
हवामानशास्त्रज्ञ हे असे शास्त्रज्ञ असतात जे पृथ्वीच्या वातावरणाचा अभ्यास करतात. ते हवामानाचा अंदाज घेतात, हवामान बदलाचा अभ्यास करतात आणि वादळ, पूर इत्यादी (How to Become Meteorologist) नैसर्गिक आपत्तींबद्दल आधीच चेतावणी देतात.

आता प्रश्न असा पडतो की जर एखाद्याला हवामानशास्त्रज्ञ व्हायचे असेल तर त्याला कोणता अभ्यास करावा लागेल? तो हवामानशास्त्रज्ञ झाला तर त्याला किती पगार मिळेल आणि त्याला कोणत्या सुविधा मिळतील? वास्तविक, तुमच्या या सर्व प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला इथे मिळतील.

हवामानशास्त्रज्ञ होण्यासाठी करावा लागतो ‘हा’ अभ्यास –
जर तुम्हाला हवामानशास्त्रज्ञ होण्याची इच्छा असेल तर तुमच्याकडे खालील शैक्षणिक पात्रता असणं आवश्यक आहे.
1. इयत्ता 12वी – विद्यार्थी विज्ञान शाखेसह (भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित) 12वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे.
2. पदवी – हवामानशास्त्र, वायुमंडलीय विज्ञान किंवा संबंधित विषयात पदवी घेतली असणं आवश्यक आहे. यासाठी तुम्ही खालील विषयांशी संबंधित अभ्यासक्रम करू शकता.

– वायुमंडलीय भौतिकशास्त्र
– हवामानशास्त्र (How to Become Meteorologist)
– गणित (कलन, भिन्न समीकरणे)
– पर्यावरण विज्ञान
– संगणक प्रोग्रामिंग

3. पदव्युत्तर पदवी (पर्यायी) – उच्च स्तरीय कौशल्य प्राप्त (How to Become Meteorologist) करण्यासाठी हवामानशास्त्रातील पदव्युत्तर पदवी उपयुक्त आहे. यामुळे एखाद्या विशिष्ट उद्योगात संशोधन किंवा कामाच्या संधी वाढतात.
4. पीएचडी (पर्यायी) – संशोधन किंवा शिक्षण क्षेत्रात काम करण्यासाठी, हवामानशास्त्र किंवा वातावरणशास्त्रात पीएचडी करणं आवश्यक आहे.
5. प्रमाणन – काही हवामानशास्त्रज्ञ, विशेषत: जे टीव्ही किंवा रेडिओमध्ये काम करतात, ते व्यावसायिक संस्थांकडून प्रमाणपत्र मिळवू शकतात, जसे की अमेरिकन हवामान संस्था (AMS) द्वारे मिळालेलं प्रमाणपत्र.

हवामानशास्त्रज्ञाला पगार किती मिळतो?
हवामान तज्ज्ञाचा पगार हा त्याचा अनुभव, शिक्षण, स्थान आणि तो कोणत्या क्षेत्रात (सरकारी, खाजगी, संशोधन इ.) काम करतो यावर अवलंबून असतो. सामान्यतः पगाराचे आकडे खालीलप्रमाणे आहेत.

1. एंट्री-लेव्हल मेटिऑरॉलॉजिस्ट – एंट्री लेव्हलवरील हवामान शास्त्रज्ञांना वार्षिक 3.5 लाख ते 6 लाख रुपये पगार मिळू शकतो.
2. मिड-करिअर हवामानशास्त्रज्ञ – अनुभवासह, पगार दर वर्षी 6 लाख ते 12 लाख रुपये असू शकतो.
3. वरिष्ठ हवामान तज्ज्ञ – अनेक वर्षांच्या अनुभवासह, पगार 12 लाख ते 20 लाख रुपये किंवा त्याहून अधिक असू शकतो.
4. स्पेशलिस्ट हवामानशास्त्रज्ञ – जे विमान वाहतूक, ऊर्जा किंवा संशोधन यासारख्या विशिष्ट क्षेत्रात काम करतात, त्यांचा पगार सुमारे 20 लाख ते 30 लाख रुपये किंवा त्याहून अधिक असू शकतो.

नोकरीतील सुविधा आणि वर्क प्रोफाइल – हवामान तज्ज्ञांना (How to Become Meteorologist) त्यांच्या कामाचे ठिकाण आणि भूमिकेनुसार सुविधा मिळतात.
कामाचे वातावरण कसे असते?
सरकारी एजन्सीज (भारतीय हवामान विभागाप्रमाणे), टीव्ही स्टुडिओ, संशोधन प्रयोगशाळा किंवा खाजगी कंपन्यांमध्ये काम करू शकतात.
काही हवामानशास्त्रज्ञांना क्षेत्रीय कार्य करावे लागते, जसे की चक्रीवादळांचा अभ्यास करणे, हवामान डेटा गोळा करणे किंवा पर्यावरण निरीक्षण करणे.

तंत्रज्ञान (How to Become Meteorologist) – हवामानशास्त्रज्ञ हवामानाचा अंदाज घेण्यासाठी आणि वातावरणाचे विश्लेषण करण्यासाठी हवामान रडार, उपग्रह, सुपर कॉम्प्युटर आणि हवामान मॉडेल यांसारख्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करतात.

मिळतात इतर सुविधा –
1. सरकारी लाभ – सरकारी नोकऱ्यांमध्ये काम करणाऱ्या हवामानशास्त्रज्ञांना आरोग्य विमा, पेन्शन आणि इतर सरकारी लाभ मिळतात.
2. कामाची लवचिक वेळ – शैक्षणिक किंवा संशोधनात (How to Become Meteorologist) काम करणाऱ्या हवामानशास्त्रज्ञांना देखील कामाच्या वेळेत लवचिकता किंवा घरून काम करण्याची सुविधा मिळते.
3. प्रवासाच्या संधी – अनेक हवामानशास्त्रज्ञांना संशोधन किंवा पर्यावरण निरीक्षणासाठी वेगवेगळ्या ठिकाणी जाण्याची संधी मिळते.
अधिक माहितीसाठी पहा – https://careernama.com