करियरनामा ऑनलाईन। आपल्या भारतात तरुणांना सगळ्यात जास्त आकर्षित करणारी परीक्षा म्हणजे यूपीएससी. यूपीएससी ही परीक्षा सगळ्यात जास्त कठीण पण आयुष्य बदलून टाकणारी आहे. (Competitive Exams) त्यामुळेच लाखोंच्या संख्येत तरुण यूपीएससी परीक्षेसाठी दिवस रात्र मेहनत घेतात. काहीवेळेस अगदी कमी फरकाने परीक्षा हातातून निसटते आणि मग पुनः नवीन सुरुवात करावी लागते. पण कधी तुम्ही त्या परीक्षेसोबत PCS, CDS, SSC-CGL यांसारख्या परीक्षांचा विचार केला आहे? या परीक्षा देखील तुम्हांला एका महत्वाच्या प्रशासकीय पोस्ट वर काम करण्याची संधी देतात. या परीक्षा तुम्ही यूपीएससी सोबत दिल्या तर तुमच्या हातात एक चांगला पर्याय राहतो. ज्यामुळे तुमची मेहनत फक्त एका गुणांमुळे वाया जाण्यापासून वाचू शकते. चला तर मग त्या 5 परीक्षा कोणत्या आहेत ज्या तुम्हांला यूपीएससी सोबत देता येतील याची सविस्तर माहिती जाणून घेवूयात. (Competitive Exams)
UPSC सोबत या टॉप 5 परीक्षा देता येतात –
1) राज्य सार्वजनिक सेवा आयोग परीक्षा (Provincial Civil Service)
भारतातील प्रत्येक राज्य आपापल्या राज्य सेवा आयोगामार्फत सरकारी अधिकाऱ्यांची भरती करण्यासाठी परीक्षा घेत असते.
(उदा. महाराष्ट्रात एमपीएससी तर बिहारमध्ये बीपीएससी) या परीक्षांतूनही राजपत्रित अधिकारी बनण्याची संधी उमेदवारांना असते. अगदी यूपीएससी प्रमाणेच या परीक्षेचाही अभ्यासक्रम असल्यामुळे बहुतांश जण यूपीएससी सोबतच राज्यसेवा आयोगाची परीक्षा देखील देत असतात. राज्यसेवेतून उपजिल्हाधिकारी, डीवायएसपी, गटशिक्षणाधिकारी अशी महत्त्वाची पदे भरली जातात.
पात्रता: UPSC प्रमाणेच, उमेदवारांना एक मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून पदवी असणे आवश्यक आहे.
परीक्षा प्रारूप:
- प्रिलिम्स: वस्तुनिष्ठ प्रकाराचे प्रश्न.
- मेन्स: वर्णनात्मक पेपर, जे सामान्यत: UPSC च्या प्रारूपाशी जुळतात.
- इंटरव्ह्यू: व्यक्तिमत्व चाचणी.
- महत्वाचे: राज्य सेवा परीक्षा आणि UPSC चा अभ्यासक्रम विशेषतः सामान्य अध्ययन आणि निबंध लेखनाच्या बाबतीत खूप जास्त जुळतो, ज्यामुळे तयारी सोबतच करावी.
2) संयुक्त संरक्षण सेवा परीक्षा (CDS) (Competitive Exams)
भारतीय सैन्यात अधिकारी बनण्याचे अनेकांचा स्वप्न असतं. त्यांच्यासाठी संघ लोकसेवा आयोगाच्या माध्यमातूनच CDS ची परीक्षा घेतली जाते. या परीक्षेच्या माध्यमातून सैन्य, नौदल, वायुसेना मध्ये अधिकारी पदांसाठी असते.
पात्रता:
- पदवीधर डिग्री (विशिष्ट क्षेत्रांसाठी नौदल/वायुसेनेसाठी).
- वय मर्यादा: 19 ते 24 वर्ष.
परीक्षा प्रारूप:
- वस्तुनिष्ठ पेपर ज्यामध्ये इंग्रजी, सामान्य ज्ञान आणि गणित हे विषय असतात.
- SSB मुलाखत,जी व्यक्तिमत्व आणि नेतृत्व क्षमता चाचणी घेत असते.
- महत्वाचे: CDS परीक्षा सामान्य ज्ञान आणि अ‍ॅप्टिट्यूडवर केंद्रित असते, जे UPSC च्या अभ्यासक्रमाशी जुळेलेली पाहायला मिळते.
3) कर्मचारी निवड आयोग (SSC-CGL)
SSC CGL परीक्षा केंद्रीय सरकारी विभागांमध्ये गट B आणि गट C पदांसाठी उमेदवारांची निवड करण्यासाठी घेतली जाते.
पात्रता: कोणत्याही शाखेतील पदवीधर.
परीक्षा प्रारूप:
- टियर I: सामान्य बुद्धिमत्ता, सामान्य जागरूकता, गणितीय क्षमता आणि इंग्रजी.
- टियर II: विषय-विशिष्ट चाचण्या आणि कौशल्य आधारित परीक्षा जसे की डेटा एंट्री.
- महत्वाचे: SSC CGL मध्ये सामान्य जागरूकता विभाग UPSC च्या तयारीशी जुळतो, आणि SSC-CGL च्या माध्यमातून तुम्हाला स्थिर केंद्रीय सरकारी पदे मिळू शकतात.
4) रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ग्रेड B अधिकारी परीक्षा
ही एक प्रतिष्ठित परीक्षा आहे जी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया मध्ये ग्रेड B अधिकारी या पदाच्या भरतीसाठी घेतली जाते. अर्थशास्त्र, बँकिंग आणि बुद्धिमत्ता चाचणी याच्या अभ्यासाच्या जोरावर तुम्ही परीक्षा पास होऊ शकता.
पात्रता:
किमान 60% गुणांसह पदवी (आरक्षित श्रेणीसाठी 50%).
परीक्षा प्रारूप:
- फेज I: सामान्य जागरूकता, बुद्धिमत्ता, इंग्रजी आणि गणितीय क्षमता.
- फेज II: आर्थिक आणि सामाजिक मुद्दे, इंग्रजी आणि वित्त/व्यवस्थापन विषयावर विषय आधारित पेपर.
- मुलाखत: वैयक्तिक मुलाखत.
- महत्वाचे: UPSC परीक्षेसाठी अर्थशास्त्र हा एक वैकल्पिक विषय असलेल्यांसाठी किंवा वित्त क्षेत्रातील रुचि असलेल्या उमेदवारांसाठी ही परीक्षा उपयुक्त ठरते.
5) भारतीय वन सेवा परीक्षा (IFS)
UPSC द्वारे घेतली जाणारी ही परीक्षा भारताच्या वन संसाधनांची आणि वन्यजीवांची देखरेख करणाऱ्या अधिकारी पदांसाठी असते.
पात्रता:
विज्ञान, कृषी, वनस्पतीशास्त्र किंवा संबंधित क्षेत्रातील पदवी.
परीक्षा प्रारूप:
- प्रिलिम्स: UPSC सिव्हिल सर्विसेस परीक्षेशी समान.
- मेन्स: दोन वैकल्पिक विज्ञान आधारित पेपर.
- इंटरव्ह्यू: व्यक्तिमत्व चाचणी.
- महत्वाचे: UPSC च्या प्रिलिम्सचे प्रारूप समान असल्यामुळे, UPSC सिव्हिल सर्विसेस आणि IFS दोन्ही परीक्षांसाठी एकाच वेळी तयारी केली जाऊ शकते.
UPSC च्या तयारीसोबत या परीक्षा देणे, आपल्याला प्रतिष्ठित सरकारी नोकरी मिळवण्याची संधी वाढवते आणि आपली तयारी अधिक प्रभावी बनवते. अभ्यासक्रमातील समानता आणि विविध कौशल्यांची आवश्यकता यामुळे या परीक्षांचा अभ्यास एकसाथ केला जाऊ शकतो. जर तुमच्या इंट्रेस्टनुसार या परीक्षांचा निवड केली, तर तुम्ही आपली तयारी अधिक योजनाबद्ध आणि फायदेशीर बनवू शकता.
अशाच करिअर विषयक महत्वपूर्ण माहिती जाणून घेण्यासाठी आमच्या पेजला भेट द्यायला विसरू नका.
हे पण पहा – Staff Selection Commission: सरकारी नोकरीच्या शोधात आहात? जाणून घ्या SSC आयोगाबद्दल.
